Het zomerse weer met droogte en hitte was geen goed nieuws voor het welzijn van de gewassen in de Europese Unie. Dat komt naar voren uit de nieuwste vooruitblik van de Europese Commissie. Wat zijn de verwachtingen van de EU in granen, suiker, olijfolie, zuivel en vlees?
Droog en warm weer resulteerden in lagere opbrengsten van gewassen, hevige regenval deed de oogst vertragen en de ontwikkeling van plagen en ziektes hadden een negatieve impact op een aantal producten. Tegelijkertijd daalden de prijzen van energie, mest en voer. Hierdoor ging de zogeheten Farm Price Index van de EU opnieuw naar beneden, vergeleken met het recordpunt in oktober 2022. De prijsindexen van de producenten en consumenten stopten de afgelopen maand met stijgen, wat de binnenlandse vraag naar voedselproducten de komende periode weer kan aanwakkeren. Slecht weer en onzekerheid over de situatie in Oekraïne en recent nu in Israël kunnen alsnog prijsstijgingen veroorzaken.
Granen
De EU granenproductie voor seizoen 2023/24 wordt geschat op 268,5 miljoen ton, slechts 1% hoger dan het vorige seizoen. Het areaal daalde ook met 1%. De opbrengst is lager dan werd verwacht aan het begin van de zomer door het ongunstige weer in het groeiseizoen. De opbrengst per hectare name met 2,9% toe vergeleken met 2022/23, maar ligt nog altijd 1,3% onder het vijfjarig gemiddelde.
De Europese tarweproductie ligt 2% hoger dan een jaar geleden. Een relatief beperkte groei ten opzichte van korrelmaïs. Daar valt de oogst 15% hoger uit, een groeicijfer wat enigszins vertekend door de slechte oogst van het jaar 2022. De Europese haverproductie daalt met 14%, die van gerst met 6%. De import van zachte tarwe ligt 31% lager, die van gerst 26%. De maïsimport stijgt met 30% door de lage startvoorraden. De Europese granenexport blijft gelijk en ligt daarmee 3,5% hoger dan het vijfjarig gemiddelde. De granenconsumptie is nagenoeg gelijk aan 2022, maar ligt 1,4% onder het vijfjarig gemiddelde.
De productie van oliehoudende zaden als zonnebloempitten en sojabonen steeg met 14% en 20%. De raapzaaadproductie is stabiel, ondanks het 1% hogere areaal. De import van raapzaad en zonnebloempitten neemt door de moeilijke omstandigheden in Oekraïne met 15% en 29,5% af. De sojabonenimport groei volgens de prognose met 6%. De Europese export is relatief stabiel.
Suiker
Ondanks de vertraging door een natte lente wordt de Europese productie van witte suiker 7% hoger ingeschat dan vorig jaar en dat is dicht bij het vijfjarig gemiddelde. Dit komt door een hoger areaal suikerbieten, hogere wortelopbrengsten per hectare en een hoger suikergehalte in de bieten. Door de grotere productie gaat de Europese suikerimport dalen naar 1,9 miljoen ton, 25% minder in 2022/23. De import blijft wel dan het vijfjarig gemiddelde door de relatief hoge Europese suikerprijzen en de betere beschikbaarheid van Oekraïense suiker.
De prijs van olijfolie blijft maar stijgen na een historisch lage oogst in 2022/23 en een ondergemiddelde oogst in 2023/24. De prijzen zijn op sommige plekken drie keer zo hoog dan het vijfjarig gemiddelde. De verwachting is dat dit de komende maanden een negatieve impact heeft op de olijfolieconsumptie en -export. Ook de import wordt lager ingeschat. De olijfolieproductie dit seizoen in 2023/24 leed onder het droge en warme weer in Spanje, Portugal en Griekenland. Regen in Italië deed het gewas daar goed. Als gevolg van het droge weer is de verwachting dat Portugal en Spanje niet hun volledige productiepotentieel bereiken. De Griekse productie daalt, doordat het een tussenjaar is. In Italië is er geen sprake van een tussenjaar en daar groeit de productie. De olijfolieproductie bedraagt 1,5 miljoen ton en ligt 9% hoger dan een jaar geleden, maar 33% onder het vijfjarig gemiddelde liggen.
Zuivel
De rauwe melkprijs is dalende sinds het begin van het jaar, hoewel die daling trager gaat sinds de zomer. De gemiddelde prijs in augustus was 25% lager dan de piek in december 2022. De grootste prijsdaling in 2023 was in Ierland. Ondanks de dalende prijzen stijgt de melkaanvoer met 0,7%. In sommige lidstaten resulteren lagere prijzen in lagere melkproducties, terwijl in andere landen een hogere melkproductie een daling van de melkprijs tot gevolg heeft. De hoeveelheid geslachte koeien lagen tot en met juni onder het niveau van vorig jaar. De verwachting is dat door de lage melkprijzen en hoge kosten het aantal slachtingen kan stijgen. Hierdoor kan de hoeveelheid melkkoeien in de EU, net als in 2022, krimpen. Anderzijds is er meer en kwalitatief beter voer beschikbaar, waardoor de melkproductie per koe stijgt. Dit kan de melkaanvoer doen toenemen.
Vlees
De Europese rundvleesproductie daalt in 2023 met 3,1% door onder meer lagere marges. De Europese import dalen door een lagere productie in het Verenigd Koninkrijk en door relatie hoge binnenlandse prijzen gaat de export ook niet soepel. Een kleinere zeugenstapel en de Afrikaanse varkenspest resulteren er in dat de Europese varkensvleesproductie daalt met 6,6%, ondanks relatief lagere voerpriijzen. De export daalt met 16% door lagere vraag vanuit China. De pluimveevleesproductie stijgt met 3,3%.
