Veel vrolijkheid op de markt tijdens de opening van de Dutch Food Week in Den Bosch waar voedselproducenten het publiek vol trots laten proeven van hun product. Maar als je even doorvraagt, merk je ook dat veel ondernemers worstelen met de hoge inflatie.
Margriet Bouman, die al dertig jaar Margriet Brood en Banket in Gorinchem bestiert, heeft haar hoogbejaarde ouders meegenomen. Ze zitten driftig appels te schillen voor de marktkraam (op de foto boven worden ze geïnterviewd door presentator Jochem van Gelder). Bouman maakt sinds 2,5 jaar brievenbustaarten naar een recept van haar moeder, Oma's Brievenbustaart. De taarten die vandaag gebakken worden, vallen morgen op de deurmat. Als bakker heeft Bouman last van de hoge gasprijzen, maar op overheidssteun zit ze niet te wachten. "Ik probeer altijd mijn eigen broek op te houden. Ik probeer er creatief mee om te gaan door goed na te denken en een plan uit te stippelen om te zorgen dat je niet struikelt." Je moet daarbij volgens haar denken aan: "Efficiënt werken, verschillende tarieven op verschillende momenten en met volle charges bakken." Tot nu toe heeft ze nog niet veel gemerkt van een veranderend koopgedrag door de afzwakkende conjunctuur. "Ik verwacht steeds dat het ieder moment kan komen, maar merk er nog helemaal niks van. Vooral het derde kanaal, het bedrijfsleven, doet het gigantisch goed."
Aan de andere kant van de markt staat Greetje – 'het vriendinnetje van Flipje'. Het bedrijf maakt in de Betuwe jam 'die geen jam mag heten, maar fruitbeleg, omdat er te veel fruit en te weinig suiker in zit', fruitstroop en fruitsaus. Gerard Poldervaart, ook eigenaar van een streekwinkel annex eetlokaal in Geldermalsen, heeft het merk drie, vier jaar geleden overgenomen en levert aan zo'n vijftig zaken. Volgens hem verkeren streekproducenten zoals hijzelf momenteel in een moeilijke positie. "De kosten zijn 25% à 30% gestegen en supermarkten willen de kosten van het boodschappenmandje zo laag mogelijk houden voor de consument. De marges van de retail zijn niet zo hoog, maar ze moeten uiteindelijk wel de hogere kosten vergoeden." Niet alleen als producent, maar ook als winkelier loopt hij tegen hogere kosten op en moet hij noodgedwongen prijsverhogingen doorvoeren. Zo staat in het huurcontract een inflatiecorrectie en in de cao detailhandel AGF staat dat de lonen met het minimumloon meestijgen. En dan zijn er natuurlijk nog de gestegen energieprijzen.
Volgens Susanne de Raaij van Biobite moet je in plaats van aan een prijsverhoging eerder denken aan een prijsverlaging als mensen door de inflatie je product laten staan. "Dat heb ik al eens gedaan." Biobite bestaat acht jaar en maakt producten als krachtkoek, kombucha, kefiaar en plantaardige burgers en levert onder meer aan Ekoplaza in Nederland en België. Volgens De Raaij moet je als ondernemer in deze tijd zorgen 'dat je heel bijzonder bent'. Bij de retail zie je volgens haar momenteel vooral dat discounters profiteren, andere supermarkten het moeilijk hebben, maar dat de top van de markt, waarin haar producten worden verkocht, niet wordt geraakt.
'Prijsstijgingen zijn ongekend'
Verderop komen we Bart van Zeelst tegen die worstelt met prijsverhogingen omdat ook de consument de inflatie in zijn portemonnee voelt. Hij laat kaas maken van de melk van zijn melkveehouderij, waar zoon Joris als opvolger klaarstaat. Behalve dat hij kaas verkoopt aan winkels en restaurants, heeft hij met Mijn Kaaskoe een bijzonder concept: een kaasabonnement. De vijfhonderd abonnees krijgen niet alleen elke vier weken kaas bezorgd, maar worden ook elke twee weken op de hoogte gehouden van het wel en wee van hun favoriete koe. Van Zeelst hikt aan tegen een prijsverhoging. "We maken PlanetProof weidemelk. De melk is een stuk duurder geworden. Als je in januari had gezegd dat je 50 cent voor de melk zou krijgen, had ik je voor gek verklaard. Nu is dat bijna 65 cent. Voor een kilo kaas heb je 10 liter melk nodig. Er zit voor €2 meer aan grondstoffen in de kaas en eigenlijk moet die duurder worden, anders kun je die melk voor de kaas net zo goed ook aan FrieslandCampina leveren. Van Zeelst is bang om abonnees te verliezen. "Maar de prijsstijgingen zijn ongekend, we moeten op een gegeven moment doorberekenen."
Een kraampje verder staat ook een boerengezin: de familie Verhulst van Hillekens Hoeve. Vader Jack en zoon Henri melken op de biologische boerderij de A2A2-koeien – speciaal geselecteerde koeien waarvan de melk minder eiwitallergiegevoelig is - en moeder Annelies en dochter Maartje maken vijftig meter verderop zelf handmatig yoghurt, vla en hangop. Ze leveren via de korte keten aan horeca in Breda, aan voedselcollectieven en aan een bioboerderijwinkel. Twee jaar geleden stapten dochter en zoon in bij het bedrijf en een jaar geleden werd de stap gezet om behalve melk aan Eko Holland te leveren, ook zelf biologische zuivel te gaan produceren. Kaas was geen optie. "Kaas wordt al dichtbij gemaakt, we willen elkaar graag aanvullen en niet in elkaars vaarwater zitten. Bovendien ben je met kaas wel een aantal jaar bezig", zegt Maartje Verhulst. Het maken van de zuivel vergde 'best een investering' die moet worden terugverdiend, geeft ze aan, maar het 'probleem' van de enorm geklommen melkprijs hebben zij niet. De biologische melkprijs was al wat hoger en is niet zo hard is gestegen. Toch ervaren zij ook de uitdaging om de prijs beheersbaar te houden. "We willen het product toegankelijk houden. Maar al is het wat duurder, mensen kiezen er bewust voor omdat het een gezond en biologisch product is."
Prijzen niet omhoog
Bij de kraam van Mama Deli kunnen kinderen, maar ook volwassenen proeven van de babyvoeding die de jonge onderneming produceert en die verkocht wordt op de eigen webshop en bij verschillende grote supermarktketens. In oktober heeft Mama Deli ook een eigen fabriek geopend. De producten zijn 'vriesvers', na het bereiden meteen ingevroren en er zitten geen conserveringsmiddelen in. Het product kost €1,99. Dat is 'maar 15%, 20% duurder' dan de bekende potjes, geeft eigenaar Mariëlle Smit aan. Ondanks de inflatie doet Mama Deli de prijzen niet omhoog. "We zijn pas net op de markt, en je wil ieder kind een goede start geven door het product betaalbaar te houden." Ze geeft aan dat de marge hierdoor (nog) niet echt onder druk komt doordat het merk de afgelopen tijd ook hard is gegroeid.
De Dutch Food Week vraagt deze week aandacht voor lekker, gezond en duurzaam voedsel met honderden activiteiten in heel Nederland. Ondanks de inflatie is er in ieder geval veel belangstelling van de consument voor innovatieve of ambachtelijke voedingsproducten, blijkt tijdens de markt in Den Bosch. Van Zeelst van Mijn Kaaskoe ziet het als een opsteker: "Ik merk dat mensen lokale producten echt koesteren."
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
