Panamakanaal soeverein, VS mag wel troepen sturen

Dat Trump niet veel opheeft met klimaatbeleid, was al duidelijk. Zo zette hij tijdens zijn eerste dag in het Witte Huis een streep door het klimaatakkoord van Parijs en zet hij vol in op fossiele brandstof. Volgens medium Politico heeft Trump nu een brief onder ambassades laten verspreiden waarmee hij de onderhandelingen over verduurzamen van de scheepvaart op losse schroeven zet.

Deze week komt in Londen het comité van de Internationale Maritieme Organisatie (IMO) bijeen dat zich bezighoudt met internationale, bindende afspraken over het terugdringen van broeikasgassen door de scheepvaart. Op de agenda staat het belasten van uitstoot door middel van een vast tarief óf verhandelbare carbon credits. De Amerikaanse delegatie is niet komen opdagen en in de door Politico gelezen brief zou staan dat 'de VS alle pogingen verwerpt om economische maatregelen op te leggen aan schepen op basis van broeikasgasemissies of brandstofkeuze'. Trump dringt bij andere landen erop aan de maatregelen ook niet te steunen en dreigt met 'wederkerige maatregelen' om kosten die aan Amerikaanse schepen in rekening worden gebracht te compenseren.

Nog geen haventaks in decreet over dominantie China scheepsbouw
Trump tekende woensdag 9 april ook het decreet om de dominantie van China in de scheepsbouw tegen te gaan. Eerder werd aangekondigd dat rederijen met slechts één Chinees schip in de vloot een haventaks zouden moeten gaan betalen van $500.000 tot $1,5 miljoen per havenbezoek. In het decreet staat daar vooralsnog niets concreets over. Of het nou komt doordat tijdens de hoorzittingen naar voren kwam dat de Amerikaanse scheepsbouw niet een, twee, drie opgeschaald kan worden, doordat de Amerikaanse supply chain totaal verstoord dreigt te raken of omdat de plannen gewoonweg nog uitgewerkt moeten worden, wie zal het zeggen. Woordvoerders van het Witte Huis in ieder geval niet, want die ontwijken volgens Amerikaanse media vragen over het onderwerp.

Frontloaden kan opnieuw beginnen
Vlak voordat de nieuwe importheffingen die hij 2 april aankondigde - en waardoor de internationale aandelenbeurzen rood kleurden - 9 april zouden ingaan, heeft Trump toch nog op de pauzeknop gedrukt. Voor alle landen geldt de komende drie maanden alleen het 'basistarief' van 10%. Behalve voor China, dat krijgt inmiddels zelfs invoerrechten van 145% te verstouwen (als dat niet al is opgehoogd, aangezien China in reactie vandaag de importheffingen voor de VS heeft verhoogd naar 125%).

Blijven Chinese goederen straks in de haven achter?
Het Amerikaanse CNBC sprak met meerdere grote en kleine bedrijven die denken dat het ongekend hoge importtarief ertoe zal leiden dat bedrijven met onvoldoende liquide middelen hun handelswaar niet meer uit de haven zullen ophalen. Ook zouden veel Amerikaanse bedrijven hun zendingen hebben uitgesteld. Voordat Trump de heffingen boven de 10% opschortte (behalve die voor China) sprak Hackett Associates, dat data verzamelt voor de Amerikaanse ondernemersorganisatie NRF,  de verwachting uit dat de Amerikaanse import de tweede helft van 2025 minstens 20% lager zal zijn dan in de tweede helft van vorig jaar.

De Europese Unie heeft donderdag (10 april) de tegenheffingen die 15 april zouden ingaan ook met drie maanden gepauzeerd. "We willen de onderhandelingen een kans geven", aldus Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen. "Als de onderhandelingen niet bevredigend zijn, gaan onze tegenmaatregelen in." Ook geeft ze aan dat de voorbereidingen voor tegenheffingen doorgaan en alle opties open worden gehouden. Met drie maanden respijt kan het frontloaden (naar voren halen van ladingen) van beide kanten van de oceaan weer opnieuw beginnen.

Containerprijzen stijgen
De Drewry World Container Index is deze week met 3% gestegen tot $2.265 per container van 40 voet. Prijzen op alle routes namen toe, behalve die van New York naar Rotterdam (-1%). Om de prijzen te ondersteunen annuleren rederijen vrij veel afvaarten, het annuleringspercentage is 12%. Drewry verwacht dat de vraag naar transport afneemt door de Amerikaanse importtarieven op Chinese goederen. Rederijen kunnen dan om de containertarieven op peil te houden, hun toevlucht nemen tot cancelen van meer afvaarten.

Mag de VS straks toch gratis door het Panamakanaal?
De minister van Kanaalzaken van Panama en de minister van Defensie van de Verenigde Staten hebben deze week een gezamenlijke verklaring ondertekend over veiligheid. Trump heeft meerdere keren beweerd dat China het Panamakanaal bestuurt en dat Amerika het zal terugpakken. Panama heeft zich onder druk van de VS eerder teruggetrokken uit het nieuwe Zijderoute-plan van China. Volgens de autoriteiten van het Panamakanaal wordt in de recent ondertekende verklaring de Panamese soevereiniteit over de waterweg benadrukt en wordt er samen met de Panamese regering gewerkt aan compensatie 'voor tolgelden die worden betaald door oorlogsschepen en hulpvaartuigen'. Eerder was Panama nog boos toen Amerika beweerde dat schepen van de regering niet meer hoefde te betalen om door het Panamakanaal te varen. Persbureau AFP zegt de verklaring zelf te hebben ingezien en dat daar ook in staat dat Amerikaanse troepen kunnen worden ingezet bij een reeks faciliteiten langs het Panamakanaal, maar dat het land geen eigen bases mag bouwen.

Ondertussen vallen het aantal passages door het Panamakanaal tegen. Vorig jaar moet het aantal passages per dag beperkt worden vanwege droogte. Sinds de versoepelingen komt het Panamakanaal echter niet aan de toegestane 36 schepen per dag. In maart gingen er gemiddeld 33,7 schepen per dag door het kanaal.