Toen Christofer Columbus in oktober 1492 het Portugese vasteland uit het oog verloor, vertrouwde hij op de sterren, meer precies de Poolster, om de juiste koers aan de houden op weg naar de Nieuwe Wereld. De astronauten die ruim 400 jaar later op de maan landden, vertrouwden voor de navigatie ook onder meer op de sterren die ze zagen. Net als zij, gebruiken ook de monetaire ontdekkingsreizigers bij de centrale banken sterren om hun koers te bepalen.
De Poolster van de centrale banken heet r*, wat staat voor de neutrale reële rente. Dat is het niveau van de officiële rente waarbij de economie lekker groeit zonder oververhit te raken, zo'n beetje iedereen die wil werken ook werkt en de inflatie laag en stabiel is. Met andere woorden: de neutrale reële rente is het renteniveau waarvoor geldt dat het monetaire beleid de economie stimuleert noch afremt. Nog anders gezegd: het is een meetlat om de vraag te beantwoorden of een centrale bank aan het stimuleren is of niet. Ligt de reële rente van een centrale bank, denk aan de Fed in de VS of de ECB in de eurozone, onder r*, dan krijgt de economie de wind in de rug. Is de rente hoger dan r*, dan zorgt de centrale bank voor wind van voren.
Hoge inflatie terug in het hok
Die r* is niet van een Bloomberg-scherm af te lezen of waar dan ook wat dat betreft. Economen kunnen die alleen schatten. De meest recente schattingen zijn dat de r* voor de VS 0,6% bedraagt en voor de eurozone 0,3%. Vanavond (woensdag 16 maart) maakt het rentecomité van de Fed bekend met hoeveel de bank de officiële rente verhoogt. En hoe vaak het belangrijkste rentetarief dit jaar nog wordt opgetrokken. Analisten verwachten een stap van 0,25 procentpunt, gevolgd door nog eens drie of vier renteverhogingen later dit jaar. Dat alles met als doel de veel te hoge inflatie terug in het hok te krijgen en daar te houden.
Met de r* hebben we dé maatstaf in handen om antwoord te geven of dat met de genoemde renteverhogingen gaat lukken. Als de Fed de rente dit jaar vier keer met 0,25 procentpunt en één keer met 0,50 procentpunt verhoogt, dan komt de officiële rente in de VS tussen 1,5 en 1,75% te liggen. De inflatie in de VS bedraagt nu 7,9%. Als we aannemen dat de geldontwaarding later dit jaar gaat afnemen en de inflatie over hele 2022 bezien op 4% uitkomt, dan is de officiële rente van de Amerikaanse centrale bank eind dit jaar zo'n -2,25%. Dat is veel lager dan r* van 0,6%.
Daadkrachtig optreden niet verwarren
In de eurozone verwacht de ECB dat de inflatie over heel 2022 bezien 5,1% bedraagt. De officiële rente van de bank bedraagt 0% en als alles meezit gaat de bank die rente met 0,25 procentpunt opkrikken eind dit jaar. De echte ECB-rente gaat daarmee ongeveer -4,8% bedragen, nogal lager dan de r* van 0,3%. De conclusie: verwar renteverhogingen van de Fed – en zeker die van de ECB – níet met daadkrachtig optreden tegen inflatie, laat staat een kruistocht ertegen. Ofwel: persoonlijk verwacht ik dat de inflatie de komende jaren eerder hoger dan lager gaat zijn dan waar velen, inclusief de centrale banken, nu op rekenen. Met alle gevolgen van dien.
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
