Het was even slikken toen Duitsland het eerste tekort op de handelsbalans in meer dan dertig jaar moest melden. Evenals het sterk dalende consumentenvertrouwen en de toenemende krapte op de energiemarkt, is het een teken dat Europa een lastige economische periode tegemoet gaat.
Zelfs de Europese Centrale Bank (ECB) gaat met zijn tijd mee. Maar wie daarbij aan een grote koerswijziging denkt, komt bedrogen uit. De beleidskeuzes worden bij vergaderingen een half uurtje later bekendgemaakt: kwart over twee in plaats van kwart voor twee. Voor de komende bijeenkomst van 21 juli zal die keuze overigens geen verrassingen opleveren. Voorzitter Christine Lagarde heeft al ruim van tevoren laten weten dat er een renteverhoging van een kwart procent aan zit te komen. De grote vraag is wat daarna gaat gebeuren. Bij de terugblik op het eerste halfjaar van vorige week, leek het er nog even op dat de bank de komende maanden kon verrassen met meer en grotere renteverhogingen dan waar markten op voorsorteren.
Onheilspellend signaal
De laatste dagen komen er echter steeds meer signalen dat er ook rekening gehouden moet worden met het omgekeerde scenario. Een heel onheilspellend signaal was dat de Duitse handelsbalans in het rood dook. De totale importwaarde van goederen en diensten kwam in mei €1 miljard hoger uit dan de exportwaarde. Dat was vooral een gevolg van hogere prijzen voor energie- en voedselimport. Hierdoor nam de totale waarde van alle ingevoerde goederen en diensten met meer dan een kwart toe. De totale exportwaarde groeide met bijna 12%. Het is lang geleden dat de handelsbalans nadelig uitsloeg voor exportkampioen Duitsland. Het vorige tekort dateert uit 1991: vlak na de hereniging van Oost- en West-Duitsland.
Economische krimp
Het sterk dalende consumentenvertrouwen is een andere aanwijzing dat de Europese economie afstevent op een periode van economische krimp. Binnen slechts enkele maanden is deze indicator voor de eurozone gedaald van -11 tot -24. Dat geeft aan dat het economisch beeld van Europese consumenten bijna net zo pessimistisch is als tijdens de coronapaniek in het voorjaar van 2020. Is die angst gegrond? De kans is groot dat meteorologen eerder antwoord kunnen geven op die vraag dan economen. De aardgasreserves in West-Europa zijn heel matig gevuld. Als we een koude winter doormaken, heeft dat grote gevolgen. Om te voorkomen dat reserves uitgeput raken, zullen politici bij energievoorziening dan voorrang geven aan huishoudens boven industrie.
We zitten er warm bij
Het is een fijn vooruitzicht dat de Europese bevolking er zelfs in dat scenario warm bijzit. Maar als bijvoorbeeld de maakindustrie drie dagen in de week tijdens piekuren de activiteit moet staken, dreunt dat in economisch opzicht hard door. De Duitse autofabrikanten – samen goed voor 10% van de economie – kunnen dan lang niet voldoende fabriceren om het exportniveau op peil te houden. Voor de ECB zit er dan weinig anders op dan de focus te verschuiven van het bestrijden van inflatie naar het redden van de Europese economie. Als de verwachte renteverhogingen uitblijven, komt de euro nog meer onder druk te staan. Zover is het nog lang niet. Maar ook in dit scenario kan de Europese munt een van de grote verrassingen worden in de tweede helft van 2022.
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
