De Europese Centrale Bank (ECB) besloot gisteren (donderdag 4 februari) om vooralsnog geen maatregelen te nemen om de torenhoge inflatie van 5,1% in de eurozone te drukken. In Nederland ligt de inflatie in januari zelfs op 7,6%. Edin Mujagić, hoofd econoom van OHV Vermogensbeheer, analyseert in een gesprek met Eric de Lijster de achtergronden van de uitzonderlijk hoge inflatie en geeft zijn verwachtingen voor de komende maanden. Waar moeten ondernemers rekening mee houden? In dit artikel analyseert Mujagić het het beleid van de Amerikaanse centrale bank Fed.
De zijwieltjes kunnen eraf. Dat is in de kern van de persconferentie van Jerome Powell, voorzitter van de Fed, na de vergadering van het rentecomité van de bank. De Amerikaanse economie is inmiddels sterk genoeg en heeft niet meer de hoge mate van steun die het had afgelopen jaren, nodig om door te kunnen groeien. De Fed past zich daarom aan aan de veranderde en veranderende economische omgeving.
Dat de Amerikaanse economie sterk genoeg is, ziet de Fed aan de arbeidsmarkt. Die is volgens Powell zeer sterk, met honderden duizenden nieuwe banen per maand erbij en het werkloosheidspercentage dat inmiddels weer onder de 4% ligt. De arbeidsmarkt is zo sterk, aldus Powell, dat die hogere rentestanden kan hebben. Er is volgens de topman van de centrale bank in Washington "nogal wat ruimte om rentes te verhogen, zonder dat de arbeidsmarkt eronder lijdt." Ofwel: de geplande 3 of zelfs 4 renteverhogingen die de Fed van plan is dit jaar door te voeren kunnen gewoon doorgaan. Sterker nog, Powell wilde niet uitsluiten dat de bank de officiële rente elke vergadering dit jaar – er zijn er nog 7 te gaan – kan opkrikken. Dit betekent dat er dit jaar, in tegenstelling tot voorgaande jaren, géén onbelangrijke Fed-vergaderingen zijn.
Licht op groen voor renteverhogingen
Zorgen voor maximale werkgelegenheid, ofwel een goed draaiende arbeidsmarkt, is één van de taken die de Fed heeft. In dat deel van het mandaat van de bank staat het licht op groen voor renteverhogingen. Het tweede deel van de opgave die de Fed heeft, is zorgen voor lage inflatie, wat de bank definieert als 2% geldontwaarding per jaar. Toen Powell zei dat de inflatie duidelijk hoger ligt, zei hij niets nieuws. Zelfs de vogels in de lucht in de VS weten dat de prijzen in decennia niet zo hard zijn geklommen als de afgelopen maanden. Dat Powell aangaf dat de tijdelijke factoren die daarvoor zorgen sterker en langduriger zijn dan eerder werd verwacht, dat inflatie breder wordt gedragen dat door de hoge energieprijzen alleen en dat het risico dat de inflatie niet alleen langer te hoog zal zijn maar zelfs nog verder kan klimmen, was een meervoudige onderstrepen van de vrees dat de bank zal falen op haar tweede mandaat als ze niet in actie komt. Ofwel: ook op dit terrein geldt dat het licht op groen staat voor renteverhogingen.
Hoe vastberaden de Fed is om het monetaire roer om te gooien, was duidelijk te merken aan een aantal additionele zaken. Zo was er de toon van de persconferentie. De nadruk lag vooral op de risico's dat de inflatie te lang te hoog is en op middellange termijn boven het streefpercentage van de Fed uitkomt. Bovendien benadrukte Powell de verschillen tussen 2022 en 2015, het jaar waarin de Fed voor het laatst begon met rente te verhogen en die na enige tijd weer halsoverkop ongedaan moest maken. Vooral omdat de aandelenkoersen zakten, waardoor financiële instabiliteit dreigde.
Financiële markten reageren nerveus
De afgelopen dagen reageerden de financiële markten wederom nerveus op de plannen van de Fed, maar de bank lijkt zich daar voorlopig in ieder geval niet veel aan te trekken. Powell zei tijdens de persconferentie dat de bank op de reële economie let. Voor de goede luisteraar was dat detail een veelzeggende boodschap. Als economen het over reële economie hebben, dan hebben ze het namelijk over de totale economie minus de financiële sector en markten. Blijkbaar is de Fed van mening dat de Amerikaanse huishoudens tegenwoordig weerbestendiger zijn dan destijds en ziet de bank de recente nervositeit op de markten als niets anders dat de aanpassing van de markten aan de nieuwe koers van de Fed.
2022 wordt het jaar waarin we geleidelijk aan het zeer ruime monetaire beleid minder ruim gaan maken, aldus Powell, en voegde toe dat het monetaire beleid uiteindelijk van ruim naar krap gaat overslaan. Daarbij sloeg hij een zeer realistische toon aan. De Fed moet, in zijn woorden, "nederig, flexibel en bescheiden" zijn omdat de onzekerheid waarmee de bank te maken heeft, groot is.
Inflatie is slecht
En om het voor iedereen helder te maken hoe de Fed tegen de huidige hoge inflatie aankijkt, zei Powell: "inflatie is slecht." Ik ken centrale banken en centrale bankiers die dat maar niet over hun lippen krijgen, waar nederigheid en bescheidenheid ver te zoeken zijn en die in deze bovengemiddeld onzekere wereld vrij zeker zijn van hun inschattingen. Ik noem geen namen, maar omdat ik Hints een leuk spelletje vind: drie woorden, de rivier Main stroomt door de stad waar deze centrale bank is gehuisvest.
Wat de plannen van de Fed overigens betreft: ik moet het nog zien wat er in werkelijkheid van terecht komt. Er zijn te veel bekende risico's – om nog te zwijgen over onbekende – die de plannen van Powell kunnen dwarsbomen.
