Dat de melkprijs al maanden lang een stijgende lijn kent, zijn de volgers en deelnemers van deze markt niet ontgaan. De prijs is in een stroomversnelling gekomen door een toenemende vraag en afnemende productie in Europa, maar ook in de rest van de wereld.
Daarnaast zijn door corona in veel landen de voorraden flink afgebouwd, en is logistiek nog steeds een uitdaging. Voor melkveehouders zijn het, na een diep dal, weer goede tijden. Waarbij de prijs af boer inmiddels door de 60 cent per liter is gegaan, waar dat vorige jaar juni nog rond de 36 cent was, meldt het Belgische Vilt. In Nederland is de situatie vergelijkbaar met €58,90 per 100 kilo op dit moment en €36,50 in juni 2021 (zie grafiek). De omzet van melkveehouders stijgt dan ook flink. Wel maken ze duidelijk ook meer kosten.
Zuivelproducten in juni 14% in prijs gestegen
De consument betaalde in de winkel gemiddeld 14% meer voor zuivelproducten vergeleken met juni vorig jaar, blijkt uit vandaag (13 juli) gepubliceerde cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Dat is de hoogste stijging op jaarbasis van zuivel sinds augustus 2008. Boter steeg het hardst in prijs. Gemiddeld was de prijsstijging voor voedingsmiddelen met 11% ook ongekend hoog (sinds 1976 is een stijging van meer dan 10% niet meer gezien).
Het is dus voor de consument ook duidelijk merkbaar dat de inflatie toeslaat. Toch is 14% nog een relatief kleine stijging als je alle kosten meeneemt. Naast de melk zelf is ook transport duurder, net als arbeid. Verpakkingen zijn ook verdubbeld in prijs. Dan lijkt een prijsstijging van 14% voor de consument nog maar het begin. Feitelijk gezien zou de prijs van melk in de retail moeten zijn verdubbeld. Of de retailers genoegen nemen met een (flink) lagere marge is de vraag.
Vilt rekent voor dat bij de Belgische Albert Heijn een pak melk van een liter elf maanden terug 0,49 cent kostte. Vandaag staat dat literpak in de schappen voor €1,05 (bij Delhaize en Lidl voor rond de 90 cent). Vanuit de melkverwerkers wordt al gemeld dat supermarktinkopers steeds voor een kortere periode prijsafspraken willen maken. Normaal wordt er twee keer per jaar onderhandeld, nu geven insiders aan dat inkopers om de twee à drie maanden willen onderhandelen; in de hoop dat de marktprijs zakt.
Voor zuivelwerkers is het dan ook een kwestie van keuzes maken. Met winkelprijzen die maar 25 tot 30 cent hoger liggen dan de prijs die verwerkers de boer moeten betalen, is leveren aan een retailer een verliesgevende transactie. Daarnaast is er op de wereldwijde markt genoeg vraag om daar makkelijk tegen hogere marges product als kaas, boter of magere melkpoeder kwijt te raken.
In België loopt de spanning tussen retail en zuivelaars hard op
In België loopt de spanning tussen retail en zuivelaars inmiddels fors op. Zo zegt Hendrik Vandamme, voorzitter van het Algemeen Boerensyndicaat (ABS) tegen Vilt: "Bij de recentste prijsstijgingen op de wereldmarkten en de daarmee gepaard gaande hogere boerderijmelkprijzen gaven retailers opnieuw niet thuis om mee te gaan met de prijsstijgingen. Meer nog, er werd gedreigd met 'melk gaan halen waar ze die wel willen leveren aan de voorgestelde prijs'. Nu blijkt dat het spel harder dan ooit gespeeld wordt en dat de laagste prijzenspeler uit Halle zich zou gaan bevoorraden in Duitsland. Wij vingen op dat er minstens 11 miljoen liter niet-Belgische melk zou aangekocht worden."
De spanning tussen leveranciers en retailers kan dus nog wel eens verder oplopen. Dat de onderhandlingen hard zullen worden gespeeld, lijkt duidelijk. Berichten van lege schappen zullen dan niet meer enkel door boerenprotesten worden veroorzaakt, maar ook door dat leverancier en inkopers niet uit de prijsonderhandelingen komen. Uiteindelijk zal de consument meer moeten gaan betalen voor zijn melk. En een prijs van €1,5 euro de liter lijkt daarbij eerder in zicht dan die van €0,50.
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
