Partijen uit de voedselketen bij elkaar brengen om samen te werken aan toekomstbestendige voedseloplossingen, dat is het doel van het programma Rabo Food Forward. Zo werd een lupineteler gekoppeld aan een marketeer en een jonge onderneming die uit reststromen al zwampasta maakte, werd in contact gebracht met andere producenten om op te kunnen schalen. Het zijn slechts enkele voorbeelden uit de afgelopen drie jaar. Vandaag (4 oktober) zet het programma een volgende stap met de lancering van het Food Forward Membership, een netwerk dat spelers op het gebied van voedseloplossingen aan elkaar verbindt.
Veertig initiatieven zijn inmiddels geholpen bij het zetten van een volgende stap. Anderen kwamen er dankzij het traject ook achter dat ze niet levensvatbaar waren, niet ongebruikelijk bij startups. Rabo Food Forward zet nu, samen met partner Food Hub, dus zelf een volgende stap met de lancering van het Food Forward Membership op de Floriade. Na deze aftrap wordt er de komende weken meer aandacht aan besteed, onder andere via de kanalen van de Dutch Food Week. "Hoe groter het netwerk, hoe beter we elkaar kunnen helpen om te bouwen aan een betere toekomst."
Binnen Rabo Food Forward speelt behalve de bank ook Food Hub een belangrijke rol. Food Hub is zeven jaar geleden gestart 'met als doelstelling om de transitie van het voedselsysteem te versnellen, met name door mensen en ondernemers in de voedselketen te helpen om die rol te nemen', vertelt medeoprichter Joris Lohman aan Foodbusiness in een dubbelgesprek met Anna van der Bijl, projectmanager Food & Agri bij de Rabobank. Lohman geeft aan dat Food Hub bij Rabo Food Forward is begonnen als opdrachtnemer, maar dat het gaandeweg steeds meer een partnerschap is geworden.
Drie jaar geleden is het project van start gegaan. Eerst werd het voedsellandschap per regio in kaart gebracht. Van der Bijl: "Zo heeft Brabant veel verwerkende industrie en staat Friesland bijvoorbeeld bekend om de zuivel." In dat traject werden ondernemers uit de food en agrisector en ook consumenten uitgenodigd voor een gesprek. Hier deden per regio ongeveer honderd mensen mee. Het vervolgtraject was met vijftien à twintig deelnemers uit verschillende sectoren zoals toeleveringsindustrie, boeren, horeca, catering, verwerking en consumenten. De deelnemers werden gedurende vijf maanden ook door de Food Hub begeleid tijdens een vijftal sessies waarin ze onder meer op excursie gingen, leerden kijken naar hun concept met de reframing methode en een pitchtraining kregen.
Dat eindigde in een regionaal pitchevent waar de deelnemers uitlegden wat hun toekomstige voedseloplossing en hun beoogde impact wordt. En ze stelden daar hun hulpvraag. Bijvoorbeeld dat ze iemand zoeken om hun product mee te testen of een startkapitaal. "We noemen het wel een slotevent, maar eigenlijk begint het dan pas voor die teams", zegt Van der Bijl. Tijdens het regionale slotevent krijgen de deelnemers ook een bijdrage uit het coöperatief dividend van de Rabobank, zodat de teams verder kunnen met het concept. Zo'n veertig teams zijn tot nu toe geholpen, een negental heeft nog een hulpvraag - zoals een veehouder die fondsen zoekt om kweekvlees op de markt te gaan brengen - en zes teams willen nu hun product of dienst in de markt zetten. Daarnaast zijn er teams die tot de ontdekking gekomen dat ze niet levensvatbaar zouden worden.
Veel onverwachte ontmoetingen
Er zijn inmiddels veertien edities geweest, dertien regionale en een korte keten-editie. Volgens Van der Bijl heeft drie jaar Rabo Food Forward 'heel veel onverwachte ontmoetingen 'opgeleverd. Als voorbeeld geeft zij lupineteler André Jurrius van Ekoboerderij de Lingehof die al jarenlang lupine teelde en dat niet rendabel van de grond kreeg. Tijdens de Food Forward track in Gelderland heeft hij Marieke Laméris ontmoet die een marketingachtergrond heeft. Zij verwonderde zich dat niemand lupine eet en dacht: dat moet toch anders kunnen en zette haar skills in om de teler verder te helpen. Zo is er een coöperatie van verschillende telers in Nederland ontstaan, Lekker Lupine die nu een productlijn aan het opzetten zijn voor onder andere cateraars. Van der Bijl is er enthousiast over: "Dat zo'n ontmoeting tot zoiets leidt, om ook nog in de eiwittransitie een rol te kunnen vervullen en daarmee duurzaam bodembeheer en wellicht een beetje verdienmodel te kunnen creëren, ja, dat is fantastisch."
Ook maakt Van der Bijl het mee dat ondernemers ontdekken waar ze voor staan. "Waar al lang iets borrelt waarvan ze denken: dit zou ook anders moeten kunnen en dan eigenlijk door vijf maanden een intensief traject door te gaan zich realiseren: dit is waar ik voor sta en dit is mijn missie, dit is waar ik een partner voor zoek om me verder te brengen." Een voorbeeld daarvan zijn de jonge ondernemers Hilly Lautenbach en Elise Brugman die vanuit een afstudeerproject waren begonnen om zwampasta uit reststromen op de markt te brengen. Ze zijn geholpen om daar een product voor op de markt te brengen en met Food Forward wilden ze dat opschalen. "Toen ontdekten ze dat dat niet zo eenvoudig is", aldus Van der Bijl. "Want staan alle ondernemers er wel voor open om iets te doen met reststromen, weten ze überhaupt dat ze die hebben? Maar ook wel de zoektocht: zijn wij wel de juiste mensen om deze producten op de markt te zetten of willen we andere helpen om dat te gaan doen." 4 oktober gaan zij nu een ontwikkelomgeving lanceren, niet alleen voor die producten, maar juist ook voor jonge (potentiële)ondernemers die interesse hebben in circulair ondernemerschap Dat is ook mooi. Dat zij zijn gegroeid als ondernemers en hebben ontdekt wat hun ambities zijn en dat je hen helpt om hun bedrijf volledig op de kaart te zetten."
Anna van der Bijl
Dé toekomstbestendige voedseloplossing bestaat volgens Van der Bijl niet. "Wat denk ik heel belangrijk is, is dat we mensen bij elkaar hebben gebracht. Netwerken die elkaar anders niet hadden ontmoet. En volgens mij is dat de sleutel om te komen tot oplossingen voor deze transitie, dus openstaan voor elkaar, luisteren naar elkaar. Je verdiepen in elkaars beweegredenen: waarom doe je het zo, waarom doe je het niet anders? Daar dan de tools en handvatten voor te krijgen in een programma zoals Food Forward om met elkaar tot nieuwe oplossingen te komen, van groot tot klein. De energie die dat teweegbrengt is heel mooi geweest om te zien."
Rabobank doet dit volgens de projectmanager vanuit het coöperatief gedachtegoed van de bank. "Als je kijkt naar de voedseltransitie is het heel belangrijk om wel in gesprek te blijven. Met klanten een dialoog te kunnen faciliteren. Dat is wel wat Food Forward heeft gedaan. We bieden een programma aan om skills te ontdekken, te netwerken met elkaar. Uiteindelijk moeten de ondernemers het wel zelf doen."
Vooral financiering nodig
En zo komen we bij Het Food Forward Membership dat vandaag wordt gelanceerd op de Floriade, waar tegelijk een 'soort viering van alle Food Forward-edities, waar ze elkaar leren kennen en aan elkaar en het netwerk dat daar aanwezig is, om weer door te gaan naar de volgende fase, starten of opschalen'. Lohman geeft aan dat een aantal nu kan doorgroeien en dat ze andere dingen nodig hebben dan kennis, educatie en netwerk, vooral financiering. Dat kan zijn bancaire financiering vanuit onder andere de Rabobank of aansluiting bij subsidieregelingen of investeerders. "Bancaire leningen zijn niet geschikt voor nieuwe innovatieve activiteiten. Wat je nu steeds meer ziet voor zulke risicovolle bedrijven is dat er gestapeld wordt. Er moet een risico weggehaald worden, dat zou je misschien deels met een subsidie of een regionaal fonds kunnen doen of crowdfunding. Je merkt dat het aanbod daarvan versplinterd is. Ten opzichte van drie jaar geleden zijn er veel meer faciliteiten en programma's om ondernemers verder te helpen. We proberen de samenwerking te vinden."
Joris Lohman
Rabobank neemt met Food Hub het voortouw, maar het Food Forward Membership is niet alleen van hen, benadrukt Lohman. "Wij nemen het initiatief in om dat aan te zetten en verder te brengen. Maar vanaf nu is er de open uitnodiging om zich daarbij aan te sluiten. We willen partijen die allerlei faciliteiten hebben en mensen die verder willen met een idee dat een bijdrage kan leveren aan een betere wereld, aan elkaar verbinden. Dat kunnen regionale ontwikkelingsmaatschappijen zijn, fondsen, investeerders, partijen als Horizon in Flevoland, Foodvalley, Agrifood capital, Impact Hub. We willen het loket zijn dat mensen doorverwijst wanneer ze vragen hebben als: ik sta in deze fase van mijn idee en ik heb nog wat kennis nodig of ik heb contact nodig met een fabriek die mijn product op grotere schaal kan produceren, of ik heb een financieringsvraag maar bij de bank kom ik er niet omdat het te innovatief is."
Deelnemers hoeven niet het Food Forward-programma te hebben doorlopen en kunnen zich vanaf nu gratis aanmelden, net als andere partijen. Van der Bijl: "Ik denk dat Food Forward een startpunt is geweest om in de regio's een radartje aan te zetten. En nu hoop ik dat het mechanisme ook draaiende blijft. We moeten met elkaar radertjes in het systeem aanzetten om tot systeemverandering te komen."
Rabobank is ook partner van de Dutch Food Week die dit jaar van 8 tot en met 15 oktober wordt gehouden.
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
