De daling van de gasprijs zette vorige week door, maar de notering op de TTF begint nu wat te stabiliseren. De gascrisis lijkt daarmee afgewend. Verschillende analisten waarschuwen dat dit nog zeker niet het geval is. De grote aanvoer van LNG, de relatief grote Europese voorraad en het zachte weer pakken gunstig uit, maar voldoende gas voor de hele winter is geen zekerheid.
De gasnotering op de TTF termijnmarkt begint te stabiliseren. Maandag 24 oktober zakte de prijs voor het eerst sinds juli nipt onder de €100 per MWh op €99,17 per MWh. Gisteren sloot de TTF op €100,41 per MWh. Vandaag (woensdag 26 oktober) staat de koers tijdens het schrijven de koers op €100,31 per MWh. Ten opzichte van de piek in de zomer is de gasprijs met ongeveer twee derde gedaald. Vergeleken met dezelfde periode vorig jaar is de prijs nog wel circa 12% hoger.
Een voorspoedige aanvoer van LNG en daarmee een relatief snelle opbouw van de voorraad wordt door analisten gezien als belangrijke oorzaak voor de forse daling van de Europese gasprijs. De vulgraad van de Europese gasopslagen staat op circa 94%. In Duitsland zijn de opslagen zelfs voor 98% gevuld. De Europese doelstelling lag op een vulgraad van ten minste 80% op 1 november. Vorig jaar waren de Europese opslagen rond deze tijd voor 77% gevuld.
Grote verschillen in contracten
De aanvoer van LNG loopt inmiddels zo goed dat Europese terminals moeite hebben om alle schepen snel te lossen. 60 LNG tankers liggen te wachten om gelost te worden, zo blijkt uit de data van MarineTraffic. Dat komt overigens niet alleen doordat de grenzen in capaciteit van de terminals bereikt zijn. De dagkoers voor het actuele contract op de TTF is dan wel naar een niveau van rond de €100 per MWh gezakt, maar het decembercontract staat op €130 per MWh. Voor de handelaar is het een simpel rekensommetje. Is het verschil tussen het november- en decembercontract groter dan de kosten voor de huur van een tanker, dan loont het om te wachten met lossen. De TTF termijnmarkt werkt namelijk op afwikkeling door fysieke levering. Het verschil tussen het november- en decembercontract is overigens ook een teken dat er nog steeds flink wat spanning in de markt zit. De koersen trekken doorgaans naar elkaar toe als het richting het aflopen van het actuele contract gaat. Grote vraag is of de dagkoers te laag is en dus zal stijgen de komende tijd of dat het decembercontract te duur is en een stap omlaag zal moeten doen.
Door de dalende gasprijs van de laatste weken en de flinke voorraad, lijkt de gascrisis voorlopig afgewend. Verschillende experts waarschuwen dat dit zeker nog niet het geval is. Europa heeft het geluk dat de herfst tot nu toe relatief zacht verloopt en dat weer houdt volgens de modellen waarschijnlijk nog twee weken aan. De vraag naar gas is daardoor relatief gezien laag voor deze tijd van het jaar. Ook het aanbod van elektriciteit opgewekt met windturbines dempt de vraag naar gas door energiecentrales. De huidige voorraad gas is echter maar voldoende voor circa twee maanden van het Europese gebruik. Mocht zowel Europa als Azië een strenge winter krijgen, dan kan de vraag naar LNG op de spotmarkt weer flink aantrekken met fors hogere prijzen tot gevolg.
Overleg en samenwerking
Misschien wel het grootste gevaar is volgens verschillende analisten dat bedrijven en politici denken dat we de winter wel door zullen komen en nu op hun lauweren gaan rusten.
Een teken daarvan kan zijn dat de Europese leiders dinsdag 25 oktober geen overeenstemming bereikten over hervormingen op de energie- en gasmarkt. Onder meer het wel of niet invoeren van een prijsplafond voor gas stond daarbij op de agenda. De hete aardappel is nu doorgeschoven naar de volgende top op 24 november. Het forum van gasexporterende landen (GECF), met onder meer Rusland, Iran en Qatar, waarschuwde gisteren voor 'politiek gemotiveerde' prijsplafonds. "Dergelijke ingrepen in de markt kunnen knelpunten verergeren, investeringen ontmoedigen en producenten en consumenten schaden", zo waarschuwt het gaskartel. Volgens het GECF is de markt juist gebaat bij overleg tussen producenten en afnemers van gas om de markt weer in balans te krijgen. Volgens het kartel is de huidige onbalans op de markt al ingezet door verminderde investeringen in gasproductie vanaf 2015. De huidige knelpunten in de gasmarkt zijn voorlopig nog niet voorbij. De nieuwe projecten zullen volgens het GECF pas na 2025 gas produceren.
