In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Deze waarschuwende leus over beleggen neemt de directie en het bestuur van foodconcern Cosun ook ter harte. Het coöperatief bedrijf, eigenaar van onder meer suikerproducent Cosun Beet Company en fritesproducent Aviko, zet vol in op de ontwikkeling en productie van plantaardige voedingsingrediënten en biobased products. Dit moet de toekomstige resultaten verder versterken en het concern minder afhankelijk maken van de grillen van de suiker- en fritesmarkt. "We zetten in op winstgevende groei, onderliggende resultaatverbetering en duurzaamheid door de hele keten. Dat zijn onze topprioriteiten, belangrijk voor de toekomstbestendigheid van het bedrijf", zegt topman Hans Meeuwis in een interview met Foodbusiness.nl
Op het Innovation Center van Cosun in het West-Brabantse Dinteloord, gelegen naast de suikerfabriek, presenteerden CEO Hans Meeuwis en Dirk de Lugt, de voorzitter van de Raad van Beheer, de jaarcijfers over 2022. Die waren bepaald niet om je voor te schamen: de omzet steeg met een derde tot iets meer dan €3 miljard. Het onderliggende bedrijfsresultaat steeg met 149% tot €187 miljoen en het nettoresultaat van €75 miljoen oogde toch heel wat vriendelijker dan het €8 miljoen verlies over 2021. Daarbij kon Cosun met €68,75 per netto ton bieten ook nog eens een fors hogere bietenprijs aan de leden-telers uitbetalen.
Meeuwis en scheidend preses De Lugt waren tevreden met de voortgang van de strategische plannen, de verbeterde resultaten en het noodzakelijk doorberekenen van de sterk gestegen kosten naar de markt in een turbulent jaar. Meeuwis plaatste daarbij wel de kanttekening dat de rentabiliteit van 12% over 2022 nog niet voldoet aan het doel van 12,5% tot 15%. De focus blijft daardoor op winstgevende groei en verdere verbetering van het onderliggende resultaat. Cosun is voor haar financiële prestaties nog steeds behoorlijk afhankelijk van de volatiele grondstoffenmarkten van bijvoorbeeld suiker en aardappelen (en in het verlengde daarvan frites).
Te weinig verdiend in de foodketens
Deze voor Cosun belangrijke markten ontwikkelden zich het afgelopen jaar positief door met name het einde van de coronapandemie en markteffecten na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne. In de vier jaar ervoor lag het koersverloop op deze markten op een stuk lager niveau. "Sinds 2017 is er daardoor te weinig verdiend in de ketens waarin wij actief zijn. Verdere verbetering was dan ook een topprioriteit het afgelopen jaar. En dat hebben we in bijzondere omstandigheden ook laten zien", oordeelde Meeuwis op de persconferentie. Fritesconcern Aviko is met een kleine €1,3 miljard verantwoordelijk voor 43% van de omzet, suikerproducent Cosun Beet Company met ruim €1 miljard voor een derde. De omzet van Cosun hangt dus voor ruim 75% van deze twee activiteiten af.
De druk op solide financiële prestaties was echter groot. De leden van coöperatie Cosun, de telers van suikerbieten in Nederland, willen hun aandeel in het bedrijf vertaald zien in een goed renderende bietenprijs. De kosten van de teelt, voor onder meer bemesting en gewasbescherming, zijn toegenomen. Bovendien heeft Cosun ook meer en meer te maken met concurrerende gewassen als tarwe, waarvan de marktprijzen de laatste jaren zijn gestegen. Tarwe is een veel minder bewerkelijke teelt dan suikerbieten. "Ons doel is dan ook om de leden een solide bietenprijs uit te betalen, waarmee zij een goed rendement uit de teelt halen en kunnen blijven investeren in de toekomst", zegt Meeuwis.
Expertise en innovatiekracht gebundeld
Cosun heeft daarom vorig jaar de strategie Unlock 25 gelanceerd, die er kort omschreven op neer komt dat het concern op een duurzame en circulaire manier wil groeien in haar vier kernsegmenten en verder wil ontwikkelen in plantaardige producten. Naast de segmenten suikerbieten (Cosun Beet Company), aardappel en frites (Aviko) en co-producten (Duynie), investeert Cosun in de productie van - zoals zij het zelf omschrijft - groene en gezondheidbevorderende ingrediënten met toegevoegde waarde. Dit zijn bijvoorbeeld plantaardige eiwitten, voedingsvezels en biobased products, die worden ontwikkeld uit bestaande en nieuwe gewassen en co-producten. Cosun wil inspelen op de groeiende marktvraag naar deze plantaardige alternatieven voor onder meer dierlijke eiwitten of fossiele grondstoffen.
Dat Cosun de jaarcijfers presenteerde in het Innovation Center in Dinteloord en niet op het hoofdkantoor in Breda, heeft dan ook reden. "Hier hebben we veel van onze expertise en innovatiekracht gebundeld", zegt Meeuwis enthousiast. "Innovatie, partnerships en samenwerken zijn essentieel voor het succes van Cosun. Daarin is het belangrijk dat we de potentie van Cosun, onze gewassen en co-producten, nog meer delen met de wereld om ons heen." Die openheid, die zich onder meer uit in een reclamecampagne van Cosun als bedrijf, is volgens Meeuwis ook nodig om talent te binden. "Als Cosun willen en zijn we een aantrekkelijke werkgever. Het volledig ontsluiten van talent, jong en ervaren, in onze organisatie is essentieel om onze innovatiekracht sterk te houden en onze plannen te realiseren."
Ambitieus punt om naar toe te werken
De topman vertelt dat de markt van plantaardige eiwitten stevig in opmars is en dat ook de animo voor biobased products groeit. In dat laatste segment ontwikkelt Cosun plantaardige alternatieven voor fossiele chemische componenten in bijvoorbeeld producten als (vaat)wasmiddelen en cosmetica. Bedrijven die hun productie willen verduurzamen of producten willen vergroenen tonen steeds meer interesse, schetst Meeuwis. Op het gebied van voedingsvezels is Cosun al geruime tijd actief met dochterbedrijf Sensus, die inuline uit cichorei produceert, dat onder meer heilzaam werkt op de darmgezondheid. Om de markt van plantaardige eiwitten verder te ontplooien, heeft Cosun afgelopen jaar Cosun Protein opgericht. Deze startup ontwikkelt plantaardige eiwitten die bijvoorbeeld de dierlijke eiwitten kunnen vervangen. Zo heeft het bedrijf een product (Tendra) met eiwit uit veldbonen ontwikkeld die zuivelingrediënten kunnen vervangen in bijvoorbeeld kaas, mayonaise en ijs. Ook is inmiddels een vervanger van kaas voor op de pizza uit een aardappeleiwit (Potato Cheezz) klaar voor de markt en is de eerste pallet met Fidesse, een product uit bietenpulp dat de sappigheid en textuur van vleesvervangers vergroot, begin deze maand afgeleverd bij een klant.
De doelen met de jonge ingrediëntentak zijn groot, verhult Meeuwis de ambities van Cosun niet. Het foodconcern streeft ernaar dat in 2030, over een kleine zeven jaar, 30% van de omzet bestaat uit deze plantaardige ingrediënten in de groeigebieden. "Nu is dat alles bij elkaar zo'n 5%", geeft Meeuwis aan. "Maar we willen een ambitieus punt hebben om naar toe te werken." Doordat de ingrediënten geen commodity zijn als bijvoorbeeld suiker of aardappelen, verwacht Cosun hier op termijn een gezonde groei en solide rendement uit te halen. "Dat zal deels via productinnovaties en organische groei zijn", licht Meeuwis verder toe. "Maar we streven ook partnerships met andere partijen na om de groei te versnellen."
Een potentiële samenwerkingspartner kan Avebe zijn, net als Cosun een coöperatie van akkerbouwers, met het hoofdkantoor in Veendam. Ook Avebe ontwikkelt plantaardige eiwitten en voedingsingrediënten uit gewassen als aardappelen en uit reststromen. Meeuwis gaat op deze suggestie echter verder niet in.
Niet alle groene doelen alleen bij de agrarische sector
Cosun houdt nadrukkelijk de grondstofvoorziening in de gaten. Alle groene plannen van de overheid voor de akkerbouw met bijvoorbeeld de bufferstroken, de gewasbescherming en de bemesting, kunnen impact hebben op de omvang van het beschikbare areaal en de veldopbrengst. "We bestaan 124 jaar als Cosun en hebben een mooie gezonde basis", zegt Meeuwis, "we hopen uiteraard dat onze leden ook een goed perspectief wordt geboden in het aanstaande landbouwakkoord. Daarin zijn heldere en realistische doelen met voldoende mogelijkheden om daar invulling aan te geven belangrijk. Stel de kaders vast, maar laat de uitvoering aan de sector over."
Meeuwis ziet ook graag dat niet alle groene doelen niet alleen bij de agrarische sector worden neergelegd. Hij wijst bijvoorbeeld naar het doel van de overheid dat in 2030 zo'n 15% van het Nederlandse landbouwareaal biologisch moet zijn, dat kan alleen als de consument ook bereid is meer naar biologisch om te schakelen. Meeuwis vindt dat alle partijen in de foodketen hun verantwoordelijkheid moeten nemen in het duurzaam opereren. "Verder verduurzamen is een prioriteit voor Cosun. Gratis duurzaamheid, daar geloof ik niet in. De verdeling van de kosten voor het verduurzamen is in onze voedselketen nog niet goed georganiseerd. Er moet een eerlijke prijs worden betaald en er moet sprake zijn van een level playing field."
Voor de korte termijn is de ambitie naar 2025 helder: een verdere verbetering van het resultaat naar €300 miljoen in 2025. Meeuwis heeft er vertrouwen in: ik ben positief over onze vooruitzichten en de energie in onze organisatie. Maar de turbulentie en toenemende onvoorspelbaarheid van geopolitieke en economische ontwikkelingen blijft ook dit jaar spannend, wat het versnellen van onze agenda alleen maar belangrijker maakt."
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
