De lage grondstofprijzen hangen als een donkere wolk boven de Nieuw-Zeelandse boeren. Zowel zuivelboeren als kiwitelers in het land maken moeilijke tijden door.
De centrale bank van het land zegt dat sommige zuivelboeren mogelijk niet meer aan hun betalingsverplichtingen kunnen voldoen als de prijzen laag blijven.
Fonterra heeft de melkprijs op NZ $7,25 gezet. Dat is minder dan de NZ $8,22 van een jaar geleden. Het is niet de laagste prijs ooit, die kregen boeren betaald in 2015, maar boeren hebben wel te maken met hogere kosten dan ooit.
De centrale bank denkt dat de lage grondstofprijzen en hoge kosten op lange termijn de financiële stabiliteit van de sector kunnen bedreigen. Zo'n 11% van alle bankleningen in het land wordt aangevraagd door de landbouwsector, het merendeel daarvan door melkveebedrijven. Nieuw-Zeelandse boeren lijden met name onder de lagere importen vanuit China.
Dat land koopt normaliter een derde van de zuivel, 40% van het vlees en 60% van de Nieuw-Zeelandse bosbouwexporten. Maar de Chinese vraag naar Nieuw-Zeelandse melk, een luxeproduct in het land, is lager nu de economie van het land nog altijd wacht op een vliegende start na het einde van de coronapandemie. Bovendien trekt de binnenlandse melkproductie aan en is er dus minder vraag naar melk uit Nieuw-Zeeland. In de periode tussen maart vorig jaar en de derde week van oktober daalden de zuivelprijzen met bijna 40%, hoewel Nieuw-Zeelandse zuivellaars hun producten proberen af te zetten naar andere landen zoals enkele in het Midden-Oosten en Zuidoost-Azië. Maar de handelsrelatie met China is nauw en de drijvende kracht die het land is in het bepalen van de internationale zuivelprijzen zorgen ervoor dat de Nieuw-Zeelandse melkveehouders onder druk staan.
Dit heeft bredere gevolgen in Nieuw-Zeeland. Zo schrijft de Wall Street Journal over boeren die het aankopen van voer uitstellen en koeien langer moedermelk laten drinken om kosten te besparen en over dalende verkopen in een winkel die landbouwmachines verkoopt omdat boeren de aankoop en reparaties van nieuwe machines uitstellen.
Volle melkpoeder
Een van de belangrijkste Nieuw-Zeelandse exportproducten is volle melkpoeder, maar door tegenvallende vraag in China hebben zuivellaars in dat land ervoor gekozen om hun overschot aan melk om te zetten in melkpoeder, waarmee de houdbaarheid verlengd wordt. Hierdoor daalde de waarde van de Nieuw-Zeelandse volle melkpoederexport naar China met zo'n 40% in het derde kwartaal vergeleken met een jaar eerder.
Tegelijkertijd hebben de boeren te maken met hogere kosten door stijgende voer- en brandstofprijzen. Inflatie in het land maakt bovendien arbeid, energie en verzekeringen duurder. Tot slot is ook de rente flink omhoog gegaan. Hierdoor zijn de kosten gestegen van 59 cent per kilo twee jaar geleden naar NZ $1,43 per kilo in augustus.
Winstgevendheid onder druk
De lage melkprijs van Fonterra zorgt ervoor dat veel boeren mogelijk hun kosten niet kunnen dekken. De centrale bank verwacht dat de break-evenprijs dit jaar op circa NZ $8 per kilo staat. Dat is 75 cent meer dan boeren momenteel ontvangen. Uit analyse blijkt dat meer dan de helft van de zuivelboeren verlies draait als de uiteindelijke melkprijs uitkomt op NZ $6,75 en 60% als de prijs daalt naar NZ $6,25.
Toch zijn er positieve signalen voor de Nieuw-Zeelandse boeren. De slachtcijfers voor Chinese zuivelkoeien zitten in de lift, wat ervoor kan zorgen dat de binnenlandse melkproductie stagneert en mogelijk zelfs daalt. Bovendien ziet Teh-han Chow, CEO van Fonterra voor de regio China, Hongkong, Macau en Taiwan dat de vraag naar sommige zuivelproducten zoals ijs weer in de lift zit.
Kiwi's
Waar de Chinese vraag naar Nieuw-Zeelandse zuivel dus tegenvalt, is een ander exportproduct wel populair bij de Chinezen. De import van kiwi's vanuit Nieuw-Zeeland ligt volgens Zespri 8% hoger dan een jaar geleden. En dit ondanks een oogst die door slechte weersomstandigheden en lager uitviel dan voorgaande jaren. Hierdoor is het oogstseizoen in Nieuw-Zeeland ook eerder voorbij dan normaal.
Dat laatste zorgt in Nederland tijdelijk voor minder kiwi's in supermarkten. Waar Zespri normaliter de kiwioogsten in Nieuw-Zeeland en in Europa goed op elkaar afstemt zodat er het hele jaar door kiwi's leverbaar zijn, is er dit jaar een klein gat ontstaan.
De Nieuw-Zeelandse kiwitelers zijn bezorgd over de inkomsten, kosten en de toekomst van de kiwi. Het is meer dan waarschijnlijk dat een merendeel van de telers dit seizoen geen winst maakt en in sommige gevallen zelfs niet break even speelt. De sector heeft het al twee jaar moeilijk. Twee jaar geleden was door een gebrek aan arbeidskrachten de kwaliteit slechter. Vorig jaar was er sprake van slecht weer waaronder vorst aan het einde van de lente, overstromingen en stormschade, waardoor de volumes flink lager uitvielen. Vanwege die kwaliteitsproblemen is de prijs per tray met NZ $2,80 per tray verlaagd. In totaal scheelt dat zo'n NZ $180 miljoen.
Sungold
Naast de traditionele groene kiwi heeft Zespri ook de duurdere en zoetere Sungold Kiwi (waarvan het vruchtvlees geel in plaats van groen is), een variant waarvoor Nieuw-Zeelandse telers tot NZ $800.000 per hectare betalen om 'm te mogen kweken. Dit omdat Zespri het intellectueel eigendomsrecht op de Sungold Kiwi bezit. Daar trekken sommigen boeren in China zich echter weinig van aan. Sinds de Chinese teler Haoyu Gao enkele stekjes vanuit Nieuw-Zeeland naar China smokkelde probeert Zespri de controle terug te krijgen. Onlangs daagde Zespri nog twee personen voor de rechter die de Sungold Kiwi illegaal zouden kweken en verkopen.
Nieuwe regelgeving in China moet het voor het bedrijf makkelijker maken om telers zonder licentie aan te pakken, maar investeerders en telers vragen zich af of de strijd van Zespri de moeite waard is. Er is namelijk niets wat er op wijst dat de illegale teelt stopt als de illegale telers schuldig worden verklaard. Uit data van Zespri blijkt dat er nu al meer gele kiwi's worden geteeld in China dan in Nieuw-Zeeland en dat dat getal gestaag groeit sinds 2016. Gezien de snelle groei van de gele kiwi in China lijkt het logisch dat Zespri Chinese telers zelf de mogelijkheid gaat geven om de kiwi te telen, maar dat voorstel is in 2021 weggestemd door leden van de coöperatie.
En dan te bedenken dat de kiwi oorspronkelijk uit China komt en in 1904 in Nieuw-Zeeland arriveerde. De vrucht deed het daar goed en kreeg een nieuwe naam, vernoemd naar de nationale vogel waarmee het een bruine harige buitenkant deelt.
