De haven van Rotterdam is niet meer de grootste van Europa wat containeroverslag betreft. Ondertussen is er volgens beide havens nog geen direct effect te merken van de (dreigende) importheffingen van Trump. Wat het containertransport tussen van China naar de VS betreft is dat wel anders.
In de haven van Antwerpen-Brugge steeg het aantal ton vergeleken met het eerste kwartaal van 2024 met 4,6%, om uit te komen op 38,4 miljoen ton. In Rotterdam werd het eerste kwartaal van dit jaar 32,2 ton (-1,1%) aan containers overgeslagen. In TEU (aantal containers van 20 voet) streefde Antwerpen Rotterdam ook voorbij (respectievelijk 3,4 en 3,3 miljoen).
Wat totale overslag betreft moet Antwerpen in Rotterdam wel zijn meerdere erkennen. In Antwerpen werd in totaal 67,7 miljoen ton overgeslagen (-4%). In de haven van Rotterdam was het totaal in het eerste kwartaal van dit jaar in 103,7 miljoen ton. Dat is 5,8% minder dan in de eerste drie maanden van 2024.
Volatiliteit van de wereldhandel
Volgens CEO van Havenbedrijf Rotterdam, Boudewijn Siemons, is de lagere overslag een gevolg van 'volatiliteit van de wereldhandel' door de dreigende importheffingen in de Verenigde Staten en conflicten in Oekraïne en het Midden-Oosten. "Deze volatiliteit heeft geleid tot onzekerheid bij bedrijven op het gebied van handel en het doen van investeringen. We zien dat terug in de overslagvolumes en de investeringsbereidheid. Het blijft in deze onzekere tijden onverminderd belangrijk om als Rotterdamse haven samen met de nationale en Europese overheden ons te blijven inzetten voor een concurrerend Europees investeringsklimaat."
De importheffingen van de Verenigde Staten op exportgoederen uit Europa zelf hebben volgens de haven nog geen effect gehad op de overslag in het eerste kwartaal. In Antwerpen werd er net als in Rotterdam nog geen direct effect gezien van de Amerikaanse invoerrechten. "Hoewel sommige bedrijven anticiperend handelen, is er geen duidelijke exportversnelling richting de VS merkbaar tot nu toe", stelt het havenbedrijf in een verklaring. Hoewel de directe impact dus voorlopig beperkt blijft, stelt de Belgische haven dat het duidelijk is 'dat verdere ontwikkelingen op het vlak van handelstarieven hun weerslag kunnen hebben op de logistieke keten in de komende maanden'. "Met de Verenigde Staten als tweede grootste handelspartner kijkt Port of Antwerp-Bruges met verhoogde waakzaamheid naar de komende maanden, waarin de gevolgen van het gewijzigde handelsklimaat zich scherper kunnen aftekenen."
Er was in Rotterdam vooral minder overslag van ijzererts en schroot (-28,1%), kolen (-17,3%), ruwe olie (-4%) en olieproducten (-20,1%). De overslag van agribulk (+22,7%) en overig droog massagoed (+44,1) nam toe, dankzij een nieuwe droge bulkterminal die in gebruik is genomen.
De afname van de overslag van olie komt door lagere raffinagemarges in Noordwest-Europa waardoor er minder vraag is naar ruwe olie van raffinaderijen. "De marges voor diesel en kerosine waren in Azië hoger, waardoor er vanuit het Midden-Oosten en India meer naar Azië werd geëxporteerd in plaats van naar Europa", aldus het havenbedrijf van Rotterdam. Ook in Antwerpen werd er minder olie overgeslagen.
De overslag van containers nam in Rotterdam toe met 2,2% als je het aantal TEU (containers van 20 voet) bekijkt, naar 3,3 miljoen TEU. Wel werd er 1,1% minder ton overgeslagen in vergelijking tot het eerste kwartaal van 2024. Er werden minder exportcontainers overgeslagen door de zwakke marktpositie van de Europese industrie en er werden minder containers van schip op schip overgeladen (transhipmentcontainers), verklaart de haven van Rotterdam de daling. Uit Azië kwam er 8,4% meer overslag in het eerste kwartaal doordat er meer consumentenproducten werden geïmporteerd.
Export China naar VS stort in
Waar er in de Europese handelsstromen - in ieder geval in het eerste kwartaal - nog weinig te merken is van de handelstarieven van Trump, is dat in het zeetransport van China naar de VS wel anders volgens analisten. Dataplatfrom Freightos meldt dat de sterke daling van de export van China naar de Verenigde Staten niet is afgeremd door de vrijstelling van elektronica. "Naar verluidt vertrekken sommige schepen met als bestemming de VS slechts halfvol uit China omdat veel verladers orders annuleren waarvan de kosten nu meer dan verdubbeld zijn." Vervoerders cancelen afvaarten in een tempo dat doet denken aan het begin van de pandemie toen de vraag maandenlang instortte, aldus Freightos.
Nou is er de afgelopen maanden al extra veel naar de VS geëxporteerd, vooruitlopend op de importheffingen van Trump. Dat geeft ruimte om af te wachten en nu Trump heeft gezegd de invoerrechten van 145% voor China te willen verlagen, zal dat een afwachtende houding waarschijnlijk alleen maar versterken.
Er worden momenteel juist weinig afvaarten tussen Azië en Europa geannuleerd en analisten zien dat als teken dat de vraag in Europa toeneemt en spullen die normaliter naar de VS gaan mogelijk hier worden 'gedumpt'. Export vanuit andere landen dan China naar de VS lijkt zich te versnellen en Freightos verwacht een vroeg en kort piekseizoen. 9 april stelde Trump de heffingen voor het grootste deel van de wereld met negentig dagen uit (tot begin juli). Een basistarief van 10% bleef bestaan. Deze week heeft Trump echter weer gezegd dat landen die geen deal willen sluiten binnen twee, drie weken hogere heffingen opgelegd krijgen.
Containerprijzen dalen verder
De World Container Index van Drewry is deze week afgenomen met 2% naar $2.157 voor een container van 40 voet. Drewry verwacht dat de tarieven de komende week verder zullen dalen 'vanwege de onzekerheid die voortvloeit uit wederzijdse heffingen'.
