Twaalf jaar geleden kwam Meat Concepts met zijn eerste rundvleesconcept, gebaseerd op het houden van runderen in natuurgebieden. Het concept kwam voort uit de vraag van de eigenaar van een landgoed die de reguliere veeprijzen te laag vond voor runderen die ingezet worden voor natuurbeheer. Oprichters Robbert Janssen en Ed Hendriks vertellen over de potentie van duurzame rundveeketens.
Het bedrijf startte bij de Sligro en zijn toenmalige supermarktketen Emté, waar het concept een prominente plek kreeg in het schap. Zo ontstond Nederlands grootste concept voor rundvlees onder het merk Natuurvlees-Nederland. In totaal sloten meer dan 100 veehouders zich bij het initiatief aan. Natuurvlees-Nederland was het eerste concept, maar het bedrijf is betrokken geweest bij enkele andere concepten en heeft plannen om in de toekomst verschillende nieuwe ketens te bouwen. Zo was Meat Concepts betrokken bij het eerste varkensconcept met twee sterren van het Beter Leven Keurmerk. Daarnaast werkt het bedrijf hard aan een keten van biologisch rundvlees in België.
Jullie noemen je ook wel conceptbouwers in het vlees, maar op de website gaat het voornamelijk over Natuurvlees-Nederland. Waarom ligt er zo veel nadruk op één concept? Janssen: "Natuurvlees-Nederland is ons eerste en belangrijkste concept en binnen dat concept hebben we een belangrijke rol. Daarbij zijn we concepteigenaar en ketenregisseur en vertegenwoordigen wij de sector. Wij proberen de kennis en ervaring mee te nemen in de ketens die wij nu in de steigers hebben staan. We hebben de eerste stappen hiertoe al wel gezet. In het verleden hebben wij al wel eens samengewerkt met het eerste varkensconcept met een twee sterren Beter Leven keurmerk, Hamletz. Maar helaas was dat niet zo'n succes. Het prijsverschil voor de consument bleek te groot ten opzichte van het bestaande aanbod varkensvlees met 1 ster Beter Leven keurmerk in het schap. Consumenten zien een keurmerk van de Dierenbescherming, maar snappen het verschil tussen een en twee sterren niet zo goed. Ze denken vooral: er staat toch al één ster op, dan is het toch al goed?"
"Dat we nu weer even vooral op Natuurvlees-Nederland focussen, komt voor een groot deel omdat we de natuurinclusieve waarden binnen onze keten beter inzichtelijk willen maken naar ketenpartners, waaronder de TBO's (terrein beherende organisaties). Daar bestaan nog amper goede spelregels en datasystemen voor, waardoor het moeilijk is om te laten zien hoe duurzaam die keten is. Dit proberen wij nu inzichtelijk te maken door de ontwikkeling van een digitaal platform voor onze aangesloten veehouders. De uitstoot transparant maken is tegenwoordig voor grotere bedrijven en daarmee retailers verplicht onder de nieuwe CSRD-wetgeving. Het is daarom van belang dit vanuit de keten zo goed mogelijk inzichtelijk te maken en aan te sluiten op die wensen. Het creëren van die data neemt veel tijd in beslag. Een voordeel daarvan is dat je meteen schema's ontwerpt die je naar nieuwe merken kan meenemen."
Focussen jullie je dus volledig op Natuurvlees-Nederland?
Janssen: "Dat is niet zo. We zijn ook volop aan het bouwen aan een nieuwe keten voor biologisch rundvlees in België. Deze keten heeft wel echt onze focus. Daarin verkopen we 'Bardenne' rundvlees; biologisch rundvlees afkomstig van luxe vleesrunderen die geboren, gemest, geslacht en geproduceerd zijn in de Belgische Ardenne. Bardenne moet het Natuurvlees van België worden."
Hoe ziet de samenwerking met natuurbeheerders er in de praktijk uit?
Hendriks: "Wij werken met name samen met de drie grote beheerders: Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en De Landschappen. Met deze drie partijen zitten we ook geregeld aan tafel, bijvoorbeeld om te praten over de pachtvoorwaarden. Natuurlijk heb je ook kleinere beheerders zoals gemeenten, provincies en ook particulieren met natuurgronden. Het is voor ons onmogelijk met al deze organisaties te overleggen. We zien dat de meeste van onze veehouders gronden pachten bij de drie grotere beheerders, dus daar ligt onze focus. Onze veehouders werken samen met deze terreinbeheerders en hebben daarin vaak te maken met een beheersplan op deze gronden. Hierin wordt omschreven welke werkzaamheden er verricht moeten worden in de gebieden, maar bijvoorbeeld ook waar en wanneer de runderen in het gebied mogen grazen. Alle runderen staan minimaal 6 maanden buiten in de natuur, maar er zijn ook runderen op gebieden waar zij het hele jaar door buiten staan. Wanneer de runderen niet buiten staan, staan ze op stal bij onze veehouders die hiervoor Beter Leven keurmerk 2 sterren gecertificeerd zijn."
Hoe vang je eigenlijk een rund in een natuurgebied?
"Het brengen van de runderen naar de natuurgebieden gaat redelijk eenvoudig; als ze er niet lopend naartoe gebracht kunnen worden, worden ze per veewagen gebracht. Het ophalen heeft wat meer voeten in de aarde. Dat doe je bijvoorbeeld met zogenoemde vangkralen. Je doet er voer in en dan komen de runderen er vanzelf op af. Het is in feite een kleiner omheind gedeelte (tijdelijk of vast) in het natuurgebied waar de dieren tijdelijk ingesloten kunnen worden op het moment dat er een gezondheidscheck nodig is ofwel overplaatsing naar een ander natuurgebied of stal. Vanuit zo'n vangkraal zet je ze weer op transport."
Hoe ziet jullie keten er verder uit?
Hendriks: "We werken met zo'n 100 zooghouders samen. Die werken met in Nederland geboren runderen van vleesrassen, die worden gehouden in allerlei natuurgebieden, polders, uiterwaarden en extensief gehouden graslanden. Alleen de vrouwelijke runderen worden geslacht voor Natuurvlees-Nederland en sinds twee jaar hebben wij nu ook voor de stierkalveren een rozé kalfsvleesconcept opgebouwd binnen Natuurvlees-Nederland. We slachten zo'n 30 runderen per week en daarnaast nog eens 15 stierkalveren. Die worden geslacht bij Tomassen in Someren en uitgebeend bij Elings Meat Products in Andelst. Daarna wordt het op gewenste snit geleverd bij Slagerijen Kaldenberg, partner van Sligro."
Je hebt vast hele robuuste rassen nodig. Werken jullie met typische beheerrassen zoals Heckrunderen en Schotse hooglanders?
Hendriks: "In het begin werkten we wel met dat soort rassen. We probeerden in die tijd de runderen die al in natuurgebieden liepen te verwaarden. Dat beviel niet goed. In de praktijk blijkt het vlees van dit soort runderen vrijwel exclusief geschikt voor snippers. Dan krijg je dus, wanneer je de kilo's afzet tegen de kosten die in de keten gemaakt moeten worden, veel duur gehakt. Voor enkele kleine lokale spelers kan dat natuurlijk werken, maar de markt voor heel luxe gehakt is te klein om een heel concept op te draaien. In de praktijk blijkt dat ook de verschillende vleesrunderen uitstekend op de natuurgronden uit de voeten kunnen. Daarnaast zijn de onderdelen van deze runderen veel meer geschikt om uiteindelijk die meerwaarde te kunnen genereren. Wij werken vooral met Limousin en Blonde d'Aquitaine runderen. Ook bijvoorbeeld een viertal Charolais-rundveehouders hebben zich aangesloten."
Jullie waren voornamelijk actief bij de Emté Supermarkten. Wat is de impact geweest van het verdwijnen van de supermarkt? Janssen: "In eerste instantie was dat inderdaad een aderlating, met name omdat we op het punt stonden op te schalen voor Emté Supermarkten. Na het verdwijnen van de Emté is het concept aangeboden bij Coop Supermarkten en Jumbo. Vanuit hen was er eigenlijk geen interesse, want voor Jumbo was ons concept in die tijd nog te klein en de Coop Supermarkten wisten niet goed hoe ze de vierkantsverwaarding rond konden krijgen binnen hun assortiment. Uiteindelijk heeft Sligro besloten om het concept alsnog zelf te behouden. Zij hadden echter één voorwaarde, en dat betrof dat wij met de hele keten Beter Leven keurmerk 2 sterren gecertificeerd zouden moeten worden. Wij hebben toen circa 30 van de 100 veehouders direct om kunnen zetten naar Beter Leven keurmerk 2 sterren en hebben andere veehouders moeten ondersteunen en begeleiden naar BLK 2 sterren. Inmiddels zijn er weer zo'n 100 veehouders bij het concept aangesloten."
"Achteraf gezien zijn we niet ongelukkig met de overstap van supermarkt naar foodservice en horeca, aangezien de horeca een interessantere afzetmarkt is. De retail heeft vaak een beperkt assortiment, terwijl horecagroothandels goed in staat zijn het hele dier te verwaarden bij hun verschillende afnemers, uiteraard ten aanzien van vers rundvlees, maar bijvoorbeeld ook delen ten behoeve van de snacks of zelfs maaltijdcomponenten. Ook hebben ze meer en betere mogelijkheden het verhaal achter het stuk vlees te vertellen. De Sligro heeft deskundige slagers in dienst die heel goed kunnen uitleggen dat je topkwaliteit rundvlees van eigen bodem uitstekend kan presenteren en dit niet altijd uit Zuid-Amerika hoeft te importeren. Daarvoor organiseert de Sligro ook allerlei evenementen, zoals een Tour de Boer of evenementen in hun eigen keukens of inspiratiecentrum."
Op jullie website geven jullie aan dat jullie de volledige vierkantsverwaarding zelf voor elkaar hebben. Wat is jullie strategie?Janssen: "Wij hebben met Sligro een partner die de dieren geheel afneemt, van kop tot staart. Daar vallen ook de bijproducten onder zoals levers, harten en zwezeriken. Als concept wil je natuurlijk zo veel mogelijk onderdelen onder je merk verwaarden. Dat zorgt ervoor dat de meerprijs binnen de keten beter verdeeld kan worden over meerdere delen en je hiermee ook een redelijke meerprijs kan vragen aan eindafnemers. Sligro heeft binnen de groep uitstekende mogelijkheden om de verschillende delen, ook minder courante delen, te verwaarden. Zo laten wij op maat produceren ten behoeve van productie van verschillende kant-en-klare producten zoals natuurvleeskroketten, kant-en-klare maaltijden van Culivers en hamburgers voor La Place. Het mooie van een horecaslachterij als Sligro is dat er naar verschillende onderdelen vraag is die je niet in de supermarkt zou zien. Soms heb je wel eens dat producten seizoensgebonden zijn. Als die producten op dat moment niet in trek zijn, heeft Slagerijen Kaldenberg zelf de mogelijkheid producten in te vriezen en op gewenst moment te plaatsen of produceren."
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
