Verduurzaming is voor veel bedrijven in de voedingsmiddelenindustrie een belangrijk thema. Dit raakt het hele proces, van grondstoffen tot eindproduct en transport. Verpakkingen spelen daarbij een niet te onderschatten rol. Ook vanuit regelgeving krijgt de industrie steeds meer eisen opgelegd waar verpakkingen aan moeten voldoen, zoals de plastic dop die vanaf 1 juli in de hele EU verplicht vastzit aan de verpakking. Foodbusiness sprak met Frank Vandewal, hoofd duurzaamheid van Tetra Pak voor de Benelux, Frankrijk, Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland over de uitdagingen voor de voedingsmiddelenindustrie op dit gebied en de duurzaamheidsambities van het verpakkingsbedrijf zelf.
Tetra Pak maakt niet alleen voedselverpakkingen, maar ook machines voor voedselproductie en vulmachines. De wortels van de onderneming liggen in de zuivelindustrie, zoals kaas- en yoghurtproductie, maar inmiddels bedient zij vele soorten voedingsbedrijven. Het bedrijf opereert wereldwijd en heeft klanten in 160 landen. Tetra Pak heeft zelf ook een duurzaamheidsdoel om tegen 2050 netto nul broeikasgas uit te stoten door de hele keten heen.
Vaak zijn het ketenpartners van voedingsproducenten die vragen om vorderingen te maken op gebied van verduurzaming om zo hun CO2-voetafdruk te verlagen. Een nog grotere drijfveer voor voedselproducenten om hun verpakkingen te verduurzamen is volgens Vandewal momenteel wet- en regelgeving. En er staat nog het een en ander aan te komen. Zo ging eerder dit jaar het Europees Parlement akkoord met het PPWR (Packaging and Packaging Waste Regulation). Vandewal: "Veel van de stappen die gezet worden wordt vanuit wetgeving opgedragen, ook door verordeningen op Europees niveau. Dan gaat het om het hele proces op het gebied van recycling en circulair maken van verpakkingen en decarbonisering."
De belangrijkste pijlers die Tetra Pak ziet zijn: recycling en het terugdringen van CO2-uitstoot. "Recycling is belangrijk, maar in kader van global warming is het terugbrengen van CO2-uitstoot nog belangrijker. Om impact te maken moeten we inzetten op het CO2-neutraal worden en met zijn allen de keuze maken of we durven in te zetten op het afstappen van fossiel; voor de verpakkingsmaterialen, maar ook voor het energieverbruik dat nodig is bij het proces om deze te maken. Dat is een heel belangrijke uitdaging voor de industrie."
Volgens het hoofd duurzaamheid is er geen eenduidig beeld van wat verduurzaming is. "Vraag tien mensen wat duurzaamheid is en je krijgt zeven verschillende antwoorden. Bedrijven moeten zich een duidelijk beeld vormen en zich afvragen: welke keuzes zijn voor mij het beste? Daarbij moet er meer ondersteuning komen vanuit wetgeving." Voor de keten zou dit volgens hem met incentives financieel interessanter moeten worden gemaakt.
Gemak ook belangrijk
Bij het milieuvriendelijker maken van verpakkingen is het volgens Vandewal ook belangrijk dat de consument niet op gemak hoeft in te leveren. Een voorbeeld waar convenience het vooralsnog wint van duurzaamheid is de dop op melkpakken. Sommige merken trachtten die een paar jaar geleden al van het pak te halen, maar kwamen daar toch weer op terug. Momenteel wordt dat door een aantal supermarkten weer geprobeerd in het biologische segment. "Het blijft moeilijk liggen, we merken dat de consument voor convenience gaat. De dop speelt hoofdzakelijk een rol bij de bewaring van het product als het om meer dan één portie gaat, zoals bij een literpak. De dop maakt de verpakking beter hersluitbaar en je kunt het product daardoor langer bewaren."
Bij een kleine verpakking of als je een product snel consumeert, is een dop hiervoor minder noodzakelijk, geeft Vandewal aan. "Het is goed als er aanbod blijft van beide verpakkingen. Voor de dop zelf zoeken we ook naar de meest duurzame oplossing. We zijn er al naar overgegaan dat de dop aan het pak vasthangt - het is voor recycling van belang dat materialen integraal terugkomen. Ook in het materiaal zijn er innovaties waardoor de hoeveelheid plastic teruggebracht wordt."
In de kartonnen verpakkingen voor lang houdbare producten zit naast karton ook plastic en een dun laagje aluminium, het zogenoemde polyAl. Een van de nieuwste innovaties van Tetra Pak is een verpakking zonder aluminium. Vandewal laat de verpakking zien van Mimosa, een merk van het Portugese Lactogal. In deze drankenkarton zit geen aluminium, maar alleen papier en (bio)plastic. Het is de bedoeling dat dit product in 2025 op grote schaal op de markt wordt gebracht. Vandewal: "Het vervangen van aluminium is een hele stap vooruit, maar dit is echt de eerste stap. We kijken ook naar innovatie van andere zaken om zo veel mogelijk plastic te vervangen door papiergebaseerde alternatieven."
Uitdagingen voor de voedingsmiddelenindustrie bij verduurzaming zijn volgens het hoofd duurzaamheid de beschikbaarheid van (verpakkings)oplossingen voor de voedingsmiddelen die zij produceren en het decarboniseren van de keten. Voor de voedingsmiddelenindustrie is er een beperkt aanbod aan geschikte verpakkingen, omdat er voedselcontactmaterialen vereist zijn en verduurzaming hierin vaak een dure stap is of wettelijk beperkt, geeft hij aan.
Tetra Pak heeft vorig jaar wereldwijd €40 miljoen geïnvesteerd in het verzamelen en recyclen van drankenkartons, staat in het duurzaamheidsrapport over 2023. Wat deze drankenkartons, zoals sap- of melkpakken, betreft heerst volgens Vandewal de misconceptie dat die slecht recyclebaar zijn. "Bij drankenkartons lijkt dat zo doordat ze bestaan uit verschillende materialen. Het is een twee stappen-proces. Eerst gaan de drankenkartons naar de papierfabriek, daar worden de laagjes gescheiden. Wat overblijft is plastic en aluminium. De plastic dop en lagen plastic en aluminium worden apart verwerkt."
Een van de investeringen die het bedrijf heeft gedaan is in recyclingfabriek Recon Polymers die vorig jaar in Roosendaal werd heropend. Dit sluit aan bij de verplichting voor producenten en importeurs in Nederland voor de inzameling van drankkartons en de bekostiging daarvan. In Roosendaal wordt polyAl gerecycled, behalve uit Nederland ook uit België en Frankrijk. De capaciteit van de fabriek is 8.000 ton op jaarbasis. Van het gerecyclede materiaal worden onder meer plastic pallets gemaakt.
Tweede recyclefabriek
Bij het recyclingbedrijf in Roosendaal wordt Tetra Pak geconfronteerd met iets waar ook veel voedingsbedrijven in Nederland tegenaan lopen: netcongestie. "De capaciteit is beperkt doordat we niet meer energie kunnen afnemen. We zijn het proces aan het optimaliseren, maar dat heeft zijn grenzen. Daarom zijn we nu aan het kijken naar een andere, tweede locatie." Er lopen momenteel gesprekken over een tweede recyclefabriek en het bedrijf hoopt dat daar de tweede helft van dit jaar overeenstemming over is.
Voor de verpakkingen is de doelstelling om deze uiteindelijk helemaal te produceren van hernieuwbaar or gerecycled materiaal en dat alle materialen volledig gerecycled worden. Vandewal: "Daar zijn we in belangrijke mate eigenlijk niet meer zover vanaf. Naar 2030 toe willen we het aanbod klaar hebben. Er is echter een verschil tussen iets kunnen aanbieden en klanten die ook daadwerkelijk overstag gaan."
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
