TommyTomato wil kinderen meer groente laten eten, hen leren wat gezond eten is en daarmee uiteindelijk de obesitas-pandemie tegengaan. Het is een sociale onderneming, maar wel eentje die rete-commercieel wordt aangevlogen. Sinds 2020 hebben Bas Turk en Erik van der Plas al veel bedrijven, overheden en onderwijsinstellingen weten te enthousiasmeren en krijgen bijna 30.000 kinderen op 290 scholen een of meerdere keren per week een warme, gezonde, vegetarische lunch.
Voor kinderen waarvan de ouders het niet kunnen betalen, worden de lunches (deels of helemaal) betaald. Daarvoor krijgt scholen schoolmaaltijdensubsidie en ouders sponsoring van bedrijven. Er zijn tachtig mensen in dienst en meer dan 150 bezorgers brengen de lunches naar scholen.
Op meer dan zestig scholen wordt momenteel ook structureel voedingseducatie gegeven via TommyTomato S'kool. Om een gezonde levensstijl bij kinderen te promoten is TommyTomato bezig met het opzetten van samenwerkingen met profvoetbalclubs, zoals Feyenoord. Verder vult TommyTomato samen met partner Rabobank en sportverenigingen de verplichting in van gemeentes om per 1 januari 2025 een plan van aanpak te hebben om overgewicht bij kinderen te bestrijden. Er is al een zogenoemde Groentecoalitie afgesloten met Amsterdam, en met tal van andere gemeentes wordt nog overlegd.
Wat is het idee achter TommyTomato?
"We willen van alle kinderen groente-eters voor het leven maken. En van voeding een vak maken op basisschool, net als lezen en rekenen. Aan de ene kant leveren we voedzame lunches die voor iedereen hetzelfde zijn, zo schep je ook kansengelijkheid. We doen daarnaast aan voedseleducatie: wat heb je nodig en waar haal je het vandaan. Ik zeg niet dat je nooit fastfood mag eten, maar je moet wel weten dat je dan niet goed gegeten hebt. De zorgkosten lopen helemaal de klauwen uit. Veertig procent van wat kinderen naar school meekrijgen, slaat helemaal nergens op, dat is één grote suikerbende, ook in Aerdenhout of Wassenaar."
"Een kinderarts die obesitas als specialisatie heeft, Felix Kreier, zegt dat er kinderen bij hem komen die door hun heupen heen glijden. Kinderen zijn gewoon plofkippen geworden. Echt morbide maten neemt het aan, die kinderen gaan op deze manier echt niet oud worden. Gezond eten en leren en ervaren wat dat is, is dus ook voor de toekomst heel belangrijk."
Behalve financiers en overheidssteun hebben jullie ook sponsors. Wat beweegt het bedrijfsleven om mee te doen?
"Elk bedrijf is wel zoekende naar sponsorprojecten en steeds meer willen dat lokaal uitgeven. Kinderen, gezondheid en kansengelijkheid is natuurlijk ook heel aaibaar. Als er dan ook nog een lokale school is waar het besteed wordt, dan maakt dat het extra aantrekkelijk. Veel bedrijven willen ook een maatschappelijk uitje doen. Dan kun je plastic gaan scheppen in de grachten van Haarlem, maar je kunt ook naar een door ons verzorgde kookles, waar je heel concreet ziet waar je geld naartoe gaat."
"De Rabobank is vanaf onze wieg onze partner, dat past bij hun kernwaarden. Zij gaan nu ook de sponsoring aanpakken door in de regio's bedrijven aan te spreken. Onze visie is dat het bedrijfsleven een verantwoordelijkheid heeft, maar we willen dat een bedrijf er ook wat aan heeft. Als je een ton aan ons schenkt, kun je dat opvoeren in je CSRD-verslag (Corporate Sustainability Reporting Directive, Europese rapportageverplichting over impact op mens en milieu red.) en laten aftekenen door een accountant. De impact wordt ondersteund door een onderzoek dat Deloitte heeft gedaan. Daaruit blijkt dat elke euro die geïnvesteerd wordt in een schoollunch, de samenleving tot bijna €5 oplevert."
"Ook bedrijven die SROI-verplicht zijn (Social Return on Investment red.) kunnen in dat kader meedoen. Bedrijven die opdrachten krijgen van gemeentes, moeten 5% van het aanbestedingsbedrag maatschappelijk besteden door mensen met afstand tot de arbeidsmarkt aan te nemen of te investeren in bedrijven die dat doen. We hebben meer dan 40% mensen die moeilijker aan de slag komen. Daar vallen ook onze 'Health Angels' onder, de 65-plussers die de lunches bezorgen. Wij nemen niet aan op CV, maar op motivatie."
"We geloven in gestapelde financiering van verschillende bronnen, zodat je niet met lege handen komt te staan als er zo meteen weer een ander kabinet zit dat de andere kant opgaat."
Jullie hebben €1,9 miljoen groeikapitaal opgehaald, hoe wordt dat ingezet?
"Dat is al bijna op. We hebben nog extra financiering nodig. We hebben een kapitaalintensief groeimodel omdat we moeten investeren in hubs, accu's, een IT-systeem, ovens, busjes, mensen en dergelijke voordat we kunnen draaien. Het is vergelijkbaar met het groeimodel van Picnic, dat al meer dan €1 miljard groeikapitaal heeft opgehaald. Als we niet meer zouden groeien, zijn we winstgevend, maar we willen juist groeien om meer impact te maken. We zijn weer op zoek naar grote financiers die impact willen maken en niet de maximale winst eruit willen slepen."
"We zijn nu nog verlieslatend. Het enige waarop we geld kunnen verdienen zijn de schoollunches, maar de marges zijn flinterdun. Een maaltijd kost €3,35 of €3,89 (onderbouw en bovenbouw red.) en daarvoor moet het recept worden ontwikkeld, ingrediënten gekocht, de lunch bereid, we maken het warm, we brengen het naar de scholen en halen de spullen weer op; het is een zeer complex verhaal. Als we voor 60.000 à 70.000 kinderen schoollunches leveren, en dat voorzien we voor 2025, 2026, gaan we naar break-even. Maar we willen niet hard groeien om hard te groeien. We kunnen gewoon niet lang wachten, want obesitas is als een pandemie. Onze missie staat altijd voorop. We doen het echt om een verandering teweeg te brengen."
Hoeveel van de lunches die TommyTomato levert, worden momenteel door ouders zelf betaald?
"Zo'n 40% à 45% betaalt zelf. Haarlem, waar we zijn gestart, is een goed voorbeeld. In Schalkwijk, een beetje een armere buurt, doet bijna elke school mee. In rijkere plaatsen als Bloemendaal en Aerdenhout kent iedereen het ook en doen ze mee uit gemak."
Jullie hadden noch professionele ervaring met voeding, noch met onderwijs, maakte dat het moeilijker te starten?
"Ik heb een commerciële achtergrond, heb een ondernemersopleiding gevolgd en ben ook voor mezelf begonnen. Het ondernemen zat er dus wel al in. Dat we niet uit voeding en onderwijs komen, heeft ons tot hier gebracht. Ze zeggen nog steeds tegen ons dat wat wij doen niet kan, bijvoorbeeld dat je de maaltijden op locatie moet opwarmen. Dat we zo ver zijn gekomen is al een wonder, maar dat komt ook door de enthousiaste mensen die bij ons zitten. De missie staat altijd voorop; we doen dit echt om verandering teweeg te brengen."
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
